ท้องฟ้ากว้างใหญ่ ไม่ใช่จะบินไปได้ทุกที่

กรณีของ MH370 ที่สูญหายไปเมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2557 นั้น นอกจากจะเป็นกรณีการสูญหายแห่งศตวรรศแล้วการเข้าใจข้อมูลข่าวสารก็ต้องใช้ความรู้มากตามไปด้วย แต่ประเด็นหนึ่งที่น่าสนใจที่บุคคลทั่วไปสามารถรับรู้ได้ก็คือเรื่องของเส้นทางการบิน

Multiple flight in rows [Flightradar24.com]

ในความเข้าใจของเรา การที่นักบินขึ้นบินแล้วมองออกไปนอกหน้าต่าง ใช้เฉพาะการบินผาดโผนหรือเครื่องบินรบ ที่ใช้การมองด้วยสายตานักบินเป็นหลัก ซึ่งจะอยู่ในกฎของ Visual Flight Rules (VFR) ซึ่งในพื้นที่การบินพาณิชย์บางพื้นที่จะไม่อนุญาตให้ใช้ VFR ในเวลาปกติ นอกจากการบินโชว์ถึงจะมีการกำหนดกันเป็นครั้งๆ

แต่ในเที่ยวบินพาณิชย์ทุกวันนี้ ในการกำหนดเที่ยวบินในแต่ละครั้งจะมีขั้นตอนมากมายกว่าจะได้มีการบินที่เรียบร้อยในครั้งหนึ่ง ซึ่งในปัจจุบันการวางแผนการบินจะใช้กติกาของกรมการบินพลเรือนร่วมกันด้วยกฎ Instrument Flight Rules (IFR) ซึ่งเป็นการให้เครื่องบินทุกลำ ต้องมีรูปแบบการสื่อสารกับวิทยุการบินตามมาตรฐานสากล และศูนย์ควบคุมการบินจะเป็นผู้กำหนดเงื่อนไขในการบินให้กับเครื่องทั้งระดับความสูง และทิศทางในการบิน

ซึ่งในทิศทางของการบินในแต่ละที่ เครื่องบินทุกลำต้องบินอยู่บน 'ถนน' ที่ขีดไว้บนอากาศ ซึ่งจริงๆแล้วมองไม่เห็นได้ แต่ต้องใช้เครื่องมือทางอิเลคทรอนิคส์ช่วยในการทำการบิน ซึ่งในการบินปัจจุบันจะใช้ GPS ในการนำร่อง แต่สำหรับเครื่องที่ไม่มี GPS ก็ต้องใช้การตั้งค่าเข็มทิศ (Heading) โดยอ้างอิงจากสนามแม่เหล็กโลกต่อไป

Virtual flight path and intersection name [Skyvector.com]

การวางแผนการบินแต่ละครั้ง เครื่องทุกลำจะต้องกำหนดเส้นทางการบินบนถนนเหล่านี้ ซึ่งจะรวมไปถึงการแยกเส้นทางหรือรวมเส้นทาง จะต้องทำเมื่ออยู่ใกล้กับ 'สี่แยก' (Intersection) ซึ่งในแต่ละสี่แยกก็จะมีการตั้งชื่อเอาไว้ด้วย ดังนั้นในเวลาปกติเมื่อเราเห็นเครื่องบินบนท้องฟ้า ก็มักจะมีเครื่องบินลำอื่นๆบินอยู่ในเส้นทางเดียวกันนี้ด้วยเสมอเป็นประจำ เพราะทุกลำต้องวิ่งอยู่บนถนนที่กำหนดไว้นั่นเอง

ย้อนกลับมาอ่านข่าวที่ MH370 ได้ทำการบินซิกแซกแต่มีการบินอย่างเป็นระบบนั้น เป็นเพราะว่าเครื่องได้ทำการบินตามจุดตัดที่กำหนดของเส้นทางการบินได้อย่างถูกต้อง จึงทำให้ผู้สอบสวนเชื่อว่าผู้ทำการบินต้องมีความรู้เรื่องระบบเส้นทางการบินพอสมควรจึงจะสามารถกำหนดให้เครื่องมีการบินในลักษณะนั้นได้

เรื่องนี้จึงเป็นการบอกว่าไม่ใช่ใครจะบินไปไหนก็ได้ เพราะท้องฟ้าไม่ได้กว้างใหญ่อย่างที่เคยรู้กันมา

Written by Tiwakorn Laophulsuk